Hoe álle leerlingen gelijke kansen krijgen: inzichten van Maarten Passet & Kaat Boevé

Onderwijs aan het woord

Hoe zorg je ervoor dat álle leerlingen, ongeacht hun achtergrond, gelijke kansen krijgen? Het Rijswijks Lyceum laat zien dat een combinatie van samenwerking, maatwerk en een scherpe visie het verschil kan maken.

Het Rijswijks Lyceum en Van Vredenburch College (RLVVC) is een middelbare school met ongeveer 1.300 leerlingen, waarvan een groot aantal leerlingen afkomstig is uit wijken in Den Haag die door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) benoemd zijn als ‘armoedeprobleemcumulatie-gebieden’ (APC-gebieden). Volgens het CBS stond de school in 2023 bovenaan de lijst van scholen met de grootste onderwijsachterstanden in Nederland. Dit benadrukt de urgentie van de missie van de school: het verminderen van kansenongelijkheid. Rector Maarten Passet en Programmamanager Kansengelijkheid Kaat Boevé vertellen over hun aanpak die deze missie ondersteunt.

De rol van Programmamanager Kansengelijkheid

Kaat Boevé vervult samen met haar collega Denise Roggeveen een essentiële rol als Programmamanager Kansengelijkheid. “Onze functie draait om het ontwikkelen, implementeren en borgen van program- ma’s die bijdragen aan een kansrijke leeromgeving voor onze leerlingen,” legt Kaat uit. Deze rollen zijn bewust buiten het bestaande vaste team belegd. “We kampen al met een tekort aan docenten,” licht rector Maarten Passet toe. “Voorheen werd dit werk neerge- legd bij onze leraren, naast hun onderwijstaken. Maar ik wil dat zij zich volledig kunnen richten op hun kerntaak: goed onderwijs bieden. Daarom hebben we een apart team opgericht, met Kaat, Denise, en inmiddels ook Mert Duman en Mohammed Abualkibash, dat zich exclusief richt op kansengelijkheid. Dit team kan externe partijen aan ons binden en programma’s opzetten zonder dat dit ten koste gaat van ons onderwijs.”

Naast het opzetten van activiteiten versterkt het team structurele samenwerkingen en creëert duurzame impact, zelfs buiten de schoolmuren.

Zo coördineert het team gastlessen tijdens de introductiedagen, waarin brugklassers kennismaken met talentontwikkelingsactiviteiten zoals muziek, cultuur en sport. Ook organiseert het team coalitiedagen om plannen en doelstellingen met samenwerkingspartners zoals buurthuizen en jeugdorganisaties af te stemmen. “Wij zetten ons samen in voor de leerlingen en zorgen dat deze partners elkaar versterken,” vertelt Kaat.

Daarnaast spelen Kaat en Denise een strategische rol door de uitdagingen van de school onder de aandacht te brengen bij gemeenten en beleidsmakers. Het doel is om de school als voorbeeld te positioneren binnen het bredere maatschappelijk debat over gelijke kansen.

Een integrale aanpak

“Onze aanpak gaat over het wegnemen van barrières zodat leerlingen kunnen groeien,” legt Maarten Passet uit. Één van de pijlers is de sociaal-emotionele leerlijn, die geïntegreerd is in de mentorlessen. Dit programma richt zich op groepsdynamiek, identiteit, verantwoordelijkheid en zelfvertrouwen en maakt het mogelijk om preventief in de grijpen bij problemen. “We willen dat leerlingen niet alleen academisch, maar ook sociaal-emotioneel groeien,” benadrukt Kaat Boevé.

Maarten Passet benadrukt hierbij: “Het is belangrijk om te benoemen dat wij ook binnen het programma School & Omgeving opereren en voorloper zijn binnen de Gelijke Kansen Alliantie. Dit zorgt ervoor dat we op veel vlakken samenwerken en dat niet alles uit eigen middelen bekostigd hoeft te worden. Het laat zien dat we gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor gelijke kansen.”

“We willen dat leerlingen niet alleen academisch, maar ook sociaal-emotioneel groeien”

Dit concept bood in eerste instantie leerlingen de kans om vóór en na schooltijd deel te nemen aan activiteiten zoals sport, cultuur, kunst en muziekproductie. Dergelijke talentontwikkelingsactiviteiten, gecombineerd met ondersteuning en preventieve zorg, vormen inmiddels een integraal onderdeel van het curriculum. Tijdens de naschoolse activiteiten signaleren jongerenwerkers, die nauw samenwerken met het onderwijsteam, regelmatig hulpbehoeften bij leerlingen. Hierdoor kan de school snel en gericht ondersteuning bieden aan wie dat nodig heeft. Daarnaast voorziet de school in maaltijden voor leerlingen vanuit het programma Schoolmaaltijden. “Het is mooi om te zien hoe normaal het nu is dat leerlingen deelnemen aan de lunchprogramma’s,” vertelt Kaat Boevé. Wat ooit begon als een extra voorziening, is inmiddels volledig verweven in het onderwijssysteem van het Rijswijks Lyceum.

Samenwerking als sleutel tot succes

Het succes van het Rijswijks Lyceum is niet alleen te danken aan interne inspanningen. De school heeft een groot netwerk van samenwerkingspartners opgebouwd, waaronder organisaties zoals De Mussen, Stichting Ecoware, Onder-Wijsheid, Mehr, Jeugdwerk, JINC en Trias Centrum voor de Kunsten. Deze partners dragen bij aan een breed en divers programma, waarbij hun expertise wordt benut. Een brugfunctionaris versterkt deze samenwerking door als schakel te dienen tussen de school, ouders en ondersteuningsnetwerken. “Dankzij de brugfunctionaris bereiken we ouders die anders buiten beeld zouden blijven,” legt Maarten uit. Dit helpt de school om nauwere relaties op te bouwen met de wijk en een ondersteunend netwerk rondom leerlingen te creëren.

Resultaten en toekomstperspectief

De aanpak van het Rijswijks Lyceum heeft al zichtbare resultaten opgeleverd. Oud-leerlingen benoemen positieve veranderingen, en huidige leerlingen profiteren van de extra mogelijkheden. Bovendien worden leerlingen van praktijkgerichte opleidingen actief betrokken bij activiteiten, zoals het organiseren van evenementen en het bereiden van maaltijden. “Leerlingen leren niet alleen, maar dragen ook bij aan het succes van de schoolactiviteiten. Dit versterkt hun eigenwaarde,” benadrukt Maarten.

Een belangrijke uitdaging is de afhankelijkheid van (tijdelijke) subsidies. De school valt vanwege de grote Haagse leerlingenpopulatie onder Haags bestuur, maar vanwege de geografische vestiging in Rijswijk, vallen ze vaak tussen wal en schip. Het Rijswijks Lyceum streeft ernaar om structurele financiering te verkrijgen voor de voortzetting van hun programma’s. “Kansengelijkheid mag geen tijdelijke investering zijn. Dit moet een vast onderdeel worden van het onderwijsbeleid,” stelt Maarten.

Inspiratie voor andere scholen

De aanpak van het Rijswijks Lyceum biedt waardevolle lessen voor andere scholen. “Laat geld de visie volgen, niet andersom. Begin met een plan en zoek daar de financiering bij,” adviseert Maarten. Het team benadrukt daarnaast het belang van samenwerking met ouders, maatschappelijke organisaties en de lokale gemeenschap. “Het vraagt tijd en doorzettings- vermogen, maar de resultaten laten zien dat het werkt,” besluit Kaat. De school toont aan dat met toewijding en samenwerking grote stappen kunnen worden gezet in het bevorderen van gelijke kansen.

Maarten Passet & Kaat Boevé

Rijswijks Lyceum en Van Vredenburch College (RLVVC)

Dit interview is onderdeel van het SKB magazine. Het magazine staat boordevol inspirerende verhalen en inzichten van iedereen die zich inzet voor gelijke kansen. Wil je een preview bekijken of het magazine direct aanvragen? Dat kan!